Móng nhà là bộ phận chịu toàn bộ tải trọng của ngôi nhà và truyền xuống nền đất, vì vậy nó đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo độ bền và sự an toàn cho công trình. Dù bạn đang xây mới hay cải tạo lại nhà, nhất là khi có ý định nâng tầng hoặc thay đổi kết cấu, thì việc chú trọng đến móng là điều không thể bỏ qua.
Vậy khi làm móng nhà, chúng ta cần lưu ý những gì để đảm bảo chất lượng và tuổi thọ cho công trình? Cùng khám phá ngay những điều quan trọng không thể bỏ qua trong bài viết dưới đây nhé!
1. Chọn loại móng nhà phù hợp với nền đất
Đây là vấn đề đầu tiên cần đặc biệt lưu ý khi làm móng nhà, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến độ ổn định và tuổi thọ của công trình. Việc lựa chọn loại móng phù hợp cần dựa vào nhiều yếu tố như: loại đất nền, tải trọng công trình, quy mô xây dựng và điều kiện thi công. Dưới đây là một số loại móng cơ bản hiện nay:
.JPG "8 lưu ý quan trọng khi làm móng nhà")
Cần tiến hành khảo sát địa chất, xem xét đất nền thuộc loại nào, mức độ sụt lún, khả năng chịu lực... để chọn được loại móng nhà phù hợp.
2. Chọn độ sâu của móng
Không chỉ loại móng, mà độ sâu của móng cũng là yếu tố then chốt trong thiết kế và thi công nền móng. Độ sâu này không phải chọn tùy ý mà cần căn cứ vào nhiều yếu tố như:
-
Địa hình khu đất: đất bằng phẳng hay có độ dốc, nền đất yếu hay ổn định.
-
Yếu tố thủy văn: mực nước ngầm cao hay thấp, có dễ gây ẩm mốc hoặc xói mòn không.
-
Khả năng thi công: điều kiện máy móc, nhân lực và kỹ thuật hiện có tại khu vực xây dựng.
-
Tải trọng công trình: nhà càng cao, tải trọng càng lớn thì móng càng phải sâu và chắc chắn.
Việc xác định độ sâu móng hợp lý sẽ giúp đảm bảo an toàn lâu dài cho công trình, đồng thời tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian thi công. Nếu làm quá sâu không cần thiết, vừa tốn công, vừa đội chi phí mà lại không mang thêm hiệu quả.
3. Khi nhà có nền đất yếu
Đào móng trên nền đất yếu là công việc đòi hỏi kỹ thuật cao và sự tính toán kỹ lưỡng, bởi loại đất này có khả năng chịu lực kém, dễ gây sụt lún, nghiêng lệch hoặc thậm chí là nứt vỡ công trình sau thời gian sử dụng.
Một số loại đất được xem là nền đất yếu bao gồm:
-
Đất ven sông, đất ngập nước
-
Đất sét mềm, đất đỏ bazan...
Khi gặp những loại đất này, gia chủ cần thực hiện các biện pháp xử lý nền móng đặc biệt, chẳng hạn như:
-
Gia cố nền đất bằng cách đầm chặt, thay đất yếu bằng đất tốt, hoặc dùng vật liệu địa kỹ thuật.
-
Chọn loại móng phù hợp, như móng cọc hoặc móng bè để phân bố tải trọng đều và tránh lún cục bộ.
-
Thay đổi kết cấu công trình, giảm tải trọng nếu cần thiết (ví dụ: sử dụng vật liệu nhẹ, giảm số tầng...).
Việc xử lý đúng kỹ thuật không chỉ giúp công trình an toàn và bền vững, mà còn tránh những chi phí sửa chữa tốn kém trong tương lai.
4. Chọn loại vật liệu để đổ móng nhà
Khi xây nhà, đặc biệt là phần móng, việc lựa chọn vật liệu phù hợp với quy mô công trình là yếu tố cực kỳ quan trọng. Nhà càng cao, tải trọng càng lớn thì yêu cầu về chất lượng vật liệu lại càng khắt khe.
-
Nhà cấp 4: có tải trọng nhẹ, móng thường là móng đơn hoặc móng băng. Với loại công trình này, gia chủ có thể tự trộn bê tông theo phương pháp truyền thống, nếu đảm bảo đúng tỉ lệ và kỹ thuật.
-
Nhà 2 đến 4 tầng: cần sử dụng móng băng hoặc móng cọc, với bê tông mác cao hơn, sắt thép chịu lực nhiều hơn. Trường hợp này nên dùng bê tông trộn sẵn từ các trạm trộn uy tín để đảm bảo chất lượng đồng đều và chính xác về tỉ lệ.
Các vật liệu cơ bản cần thiết khi đổ móng bao gồm:
-
Cát xây dựng: nên chọn cát sạch, không lẫn tạp chất, bùn đất.
-
Đá xây dựng: dùng đá 1x2 hoặc đá 2x4 tùy theo yêu cầu kỹ thuật.
-
Xi măng: chọn loại xi măng có thương hiệu, phù hợp với kết cấu chịu lực.
-
Nước sạch: tuyệt đối không dùng nước ao, nước nhiễm phèn hoặc hóa chất.
-
Thép xây dựng: cần đảm bảo đúng chủng loại, tiêu chuẩn về đường kính và độ bền.
-
Cốt pha: dùng để định hình bê tông móng, nên sử dụng gỗ hoặc thép cứng chắc, không bị cong vênh.
Gia chủ không nên vì tiết kiệm mà chọn vật liệu rẻ, kém chất lượng – vì phần móng chính là “xương sống” của cả công trình. Một sai sót nhỏ trong lựa chọn vật liệu cũng có thể dẫn đến hậu quả lớn về sau.
5. Dọn vệ sinh sạch sẽ hố móng
Một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng móng nhà chính là việc chuẩn bị mặt bằng, đặc biệt là vệ sinh hố móng trước khi thi công. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đây lại là bước thường bị bỏ qua hoặc làm qua loa do chủ quan hoặc muốn đẩy nhanh tiến độ.
Trước khi đổ bê tông, đơn vị thi công cần:
-
Dọn sạch bùn, đất vụn, đá rơi vãi và rác thải trong hố móng.
-
Thoát hết nước đọng, đặc biệt là trong các hố móng sâu hoặc nền đất yếu dễ ngập nước.
-
Kiểm tra hệ thống cốt thép, cốt pha đã được lắp đặt đúng kỹ thuật và chắc chắn.
-
Tưới ẩm nhẹ lớp đáy hố móng (nếu cần), giúp bê tông bám dính tốt hơn, tránh hiện tượng hút nước làm khô bê tông quá nhanh.
Việc vệ sinh kỹ càng trước khi đổ bê tông sẽ giúp bê tông bám dính tốt, không bị tách nước, không bị rỗ mặt và đảm bảo độ bền lâu dài cho móng. Ngược lại, nếu đổ bê tông lên lớp đất bẩn, rác hay nước đọng thì sẽ rất dễ gây ra hiện tượng nứt móng, lún cục bộ hoặc thậm chí là sụt lở móng sau này.
6. Để chừa các lỗ kỹ thuật
Khi thi công móng, ngoài việc đảm bảo kết cấu chịu lực thì việc chừa lỗ kỹ thuật để lắp đặt ống cấp thoát nước cũng là một bước rất quan trọng. Nếu không tính toán trước, sau này phải đục phá móng để đi đường ống sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng kết cấu và độ bền công trình.
Lưu ý khi chừa lỗ kỹ thuật trong móng:
-
Xác định chính xác vị trí lỗ kỹ thuật trước khi đổ bê tông móng để chừa đúng vị trí đặt ống.
-
Nếu ống cấp thoát nước đi dưới đáy móng, cần không được để móng bê tông đè trực tiếp lên ống – điều này có thể gây nứt, vỡ ống, làm rò rỉ nước về sau.
-
Thay vào đó, lấp đầy khoảng trống xung quanh ống bằng đá hoặc sỏi dằn thật chặt để tạo nền ổn định, đồng thời giúp nước thoát ra dễ dàng nếu xảy ra rò rỉ.
-
Với các ống xuyên qua móng, cần sử dụng ống lồng (ống bảo vệ) để chống nứt vỡ do chuyển vị hoặc giãn nở.
Việc xử lý kỹ lưỡng hệ thống ống cấp thoát nước ngay từ đầu không chỉ giúp thi công thuận lợi, mà còn hạn chế tối đa sự cố rò rỉ, ẩm mốc, sụt lún nền nhà trong quá trình sử dụng.
7. Khi đào móng trời mưa
Thời tiết là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình đào móng và thi công nền móng. Đặc biệt, đào móng vào ngày mưa có thể gây ra rất nhiều rủi ro và khó khăn như: đất trơn trượt, máy móc khó vận hành, hố móng dễ sạt lở, và nước đọng ảnh hưởng đến chất lượng bê tông.
Vì vậy, khi lựa chọn ngày đào móng, gia chủ nên ưu tiên những ngày thời tiết khô ráo, tránh mưa gió. Tuy nhiên, nếu ngày đẹp trùng vào lúc thời tiết không thuận lợi thì cần chuẩn bị kỹ lưỡng với các biện pháp sau:
-
Kiểm tra hệ thống thoát nước xung quanh khu đất, đảm bảo nước mưa không bị đọng lại trong hố móng gây ngập úng, ảnh hưởng đến đất nền.
-
Chuẩn bị sẵn bạt che (loại bạt xanh lớn) để che chắn vật liệu xây dựng như cát, xi măng, thép… và che tạm khu vực đào móng khi cần.
-
Nếu trời mưa nhỏ, có thể tiếp tục làm việc nhưng cần thi công thận trọng, tránh trơn trượt.
-
Nếu mưa to, nên tạm dừng thi công, tránh nguy cơ sạt lở hố móng, lún nền và mất an toàn cho công nhân.
Thi công móng trong thời tiết không thuận lợi cần sự linh hoạt và chuẩn bị kỹ càng để vừa đảm bảo tiến độ, vừa giữ chất lượng công trình luôn ở mức tốt nhất.
8. Khi đào móng nhà liền kề, nhà phố
Ở các khu đô thị hoặc khu dân cư đông đúc, các công trình nhà ở thường xây dựng sát vách nhau, khoảng cách gần như không có. Điều này khiến cho việc đào móng, thi công phần nền móng gặp nhiều khó khăn và rủi ro cao hơn so với xây nhà ở khu vực nông thôn hay vùng đất rộng.
Để đảm bảo an toàn và tránh xảy ra tranh chấp hoặc sự cố trong quá trình xây dựng, đơn vị thi công cần lưu ý:
-
Khảo sát kỹ hiện trạng nhà liền kề, đặc biệt là phần móng và tường tiếp giáp. Nếu có dấu hiệu nứt, lún sẵn thì cần lập biên bản hiện trạng.
-
Không đào móng quá sát móng nhà hàng xóm, tránh gây ảnh hưởng đến kết cấu móng của họ.
-
Trong trường hợp móng nhà mình sâu hơn móng bên cạnh, cần gia cố tạm thời bằng ván chắn, tường chắn hoặc cừ tràm để tránh đất sạt lở gây lún móng nhà kế bên.
-
Thông báo trước với hàng xóm, phối hợp và xử lý hài hòa nếu có sự cố phát sinh trong quá trình thi công.
Xây nhà ở khu vực chật hẹp, san sát không chỉ đòi hỏi kỹ thuật tốt mà còn cần sự khéo léo và trách nhiệm cao từ đơn vị thi công để bảo vệ cả công trình của mình và tài sản xung quanh.