Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ vì sao phải lấy góc vuông, các phương pháp thực hiện thủ công – bằng máy, cùng kinh nghiệm thực tế từ thợ lâu năm để thi công chuẩn xác ngay từ bước đầu tiên.
1. Vì sao phải lấy góc vuông khi làm móng?
Góc vuông trong phần móng là mốc chuẩn để định hướng toàn bộ ngôi nhà. Chỉ cần lệch vài centimet ở phần nền, khi xây lên đến mái, sai số có thể nhân lên gấp nhiều lần và rất khó khắc phục.
-
Đảm bảo tính thẩm mỹ: Góc vuông giúp tường dựng thẳng, gạch lát cân đối, đồ nội thất kê gọn và đều.
-
Định vị chính xác: Giúp xác định tim cột, tim móng, trục tường đúng vị trí để các hạng mục sau “ăn khớp” với nhau.
-
Tăng độ bền công trình: Móng vuông vức giúp tải trọng phân bổ đều, giảm nguy cơ lún hoặc nứt.
-
Tránh sai sót dây chuyền: Nếu móng méo, toàn bộ phần trên – tường, cửa, mái – đều bị ảnh hưởng.
-
Tiết kiệm chi phí: Lấy chuẩn ngay từ đầu giúp hạn chế sửa chữa, tiết kiệm thời gian và vật tư.
👉 Chỉ cần lệch 2–3cm ở móng, khi lên mái có thể lệch đến cả 10cm — vừa tốn công chỉnh sửa, vừa ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng và hình khối của công trình.
2. Cách lấy góc vuông móng nhà thủ công
Phương pháp phổ biến nhất trong xây dựng dân dụng là dùng tam giác 3–4–5. Cách này đơn giản, không cần máy móc nhưng vẫn đạt độ chính xác cao nếu thao tác đúng.
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ
4 cọc sắt hoặc gỗ (cao khoảng 50cm, đầu sơn đỏ dễ nhìn)
Dây cước hoặc dây dù, thước mét hoặc thước thép
Búa đóng cọc, dây mực hoặc phấn để đánh dấu
Bước 2: Dựng tam giác 3–4–5
Chọn điểm gốc A – thường là góc đất vuông nhất.
Từ A, đo ra 4m theo một hướng, đóng cọc C (AC = 4m).
Từ A đo ra 3m, từ C đo ra 5m. Giao điểm hai cung tròn chính là điểm B.
Căng dây nối A–B và A–C. Tam giác A–B–C tạo thành góc vuông tại A theo định lý Pythagoras.
💡 Mẹo: Nếu khu đất rộng, có thể nhân tỉ lệ lên thành 6–8–10m hoặc 9–12–15m để tăng độ chính xác.
3. Từ góc vuông đến tim móng – tim cột
Sau khi đã có góc vuông chuẩn, tiếp tục:
-
Rải vôi để đánh dấu kích thước móng.
-
Dùng dọi để xác định tim móng.
-
Đổ bê tông lót mỏng dưới đáy.
-
Bật mực trên bê tông lót để định vị tim cột.
-
Đặt thép móng, thép cột trùng tim, sau đó mới đổ bê tông chính.
Lỗi thường gặp
-
Dây bị chùng: Luôn kéo căng và cố định hai đầu chắc chắn.
-
Đo sai số: Áp dụng nguyên tắc “đo hai lần, đóng một lần”.
-
Cọc dịch chuyển: Nên đóng sâu, dùng thêm cọc giằng (batter board) để giữ mốc lâu dài.
👉 Chỉ cần làm tuần tự, kiểm tra cẩn thận là có thể lấy được góc vuông chính xác mà không cần thiết bị phức tạp.
4. Cách lấy góc vuông bằng máy
Phương pháp này thường áp dụng cho công trình lớn hoặc mặt bằng phức tạp cần độ chính xác cao.
Bước 1: Thiết lập mốc chuẩn
-
Các bên (thiết kế – giám sát – chủ đầu tư) cùng chốt mốc gốc.
-
Đặt thêm mốc phụ cách trục chính 5–10m để làm mốc dự phòng.
Bước 2: Dùng thiết bị đo đạc
-
Máy toàn đạc hoặc máy kinh vĩ: Xác định góc vuông và tọa độ trục.
-
Máy thủy bình hoặc laser: Kiểm soát cao độ, đảm bảo bề mặt nằm ngang, bật mực rõ lên lớp bê tông lót.

Bước 3: Quy trình thi công
-
Trước khi đào móng: Giác sơ bộ, rải vôi theo kích thước cho máy đào.
-
Sau khi đổ bê tông lót: Định vị lại bằng máy, bật mực chuẩn, rồi mới đặt thép – lắp cốp pha.
Lưu ý
-
Bảo vệ mốc máy bằng rào tôn, sơn đỏ dễ nhận biết.
-
Lập biên bản bàn giao mốc để đối chiếu trong suốt quá trình thi công.
💬 Phương pháp này tuy tốn công hơn nhưng cho độ chính xác gần như tuyệt đối, đặc biệt quan trọng với nhà cao tầng hoặc công trình lớn.
5. Kinh nghiệm thực tế để lấy góc vuông chính xác
-
Chọn mốc chắc chắn: Cọc đóng sâu, có thể tận dụng góc tường, hàng rào sẵn có.
-
Áp dụng tam giác 3–4–5 hoặc bội số: Càng lớn, sai số càng nhỏ.
-
Kiểm tra đường chéo: Hai đường chéo bằng nhau thì móng vuông chuẩn.
-
Dùng dây mực màu – cân nước: Giúp dễ nhìn và đảm bảo dây không bị chùng.
-
Làm theo nhóm 2–3 người: Một người đo, một người căng dây, một người kiểm tra số.
-
Đánh dấu rõ ràng: Dùng sơn, đinh thép hoặc cọc giằng.
-
Ghi lại nhật ký đo: Ghi thông số, vị trí, thời tiết để truy vết khi cần.
-
Tránh đo khi nắng gắt hoặc gió mạnh: Thời điểm tốt nhất là sáng sớm hoặc chiều mát.
📘 Thuật ngữ cần nhớ:
-
Trục: Đường chuẩn dựng tường hoặc cột.
-
Tim: Điểm chính giữa móng hoặc cột.
-
Cọc giằng (batter board): Khung gỗ đặt ngoài hố móng để cố định dây căng lâu dài.
